Ngomu ha mvelele ya Afrika Tshipembe huna vhaSan .
VhaSan ndi vhone vhadzulapo vha kale vha Afrika Tshipembe, hune vho dzula hone lwa minwaha ine ya swika 20 000.
VhaSan vho dzhielwa nṱha nga vha zwa vhupo na vha nyanḓadzamafhungo nga mulandu wa u tshila havho na vhukoni ha u zwima, lupfumo lwa nḓivho ya mvelo ya zwimela na zwipuka zwa Afrika Tshipembe, na mvelele yavho yo pfumaho.
Lutendo lwo phaḓalalaho lwa minwaha minzhi ho vha hu uri vha San vha soga ḽa Kalahari kha ḽa Botswana na Namibia ndi vhe vha pandelwa fhethu hure na maḓi a khwine kha ḽa Afrika Tshipembe.
Zwi re zwone ndi uri vhuṱanzi ha archaeological vhu dzumbulula uri Kalahari ho vha ho dzuliwa nga vhazwimi lwa minwaha ya zwigidi.
Havha vhathu vho gudwa vhukuma nga vha anthropologists na vha archaeologists,
vha tshi khou ṱoḓa zwithu zwine zwa fana vhukati ha vha zwimi vha musalauno na vho makhulukuku wavho.
Vha San, naho zwo ralo a si ‘fossils’: u fana na vhanwe vhathu, vha ya shanduka uya nga nyimelo.
Vhazwimi vha Kalahari ṋamusi vha kha ḓi vha na zwithu zwinzhi zwa nḓila dza kale dza vhutshilo.
fhedzi a vha fhambani na shango ḽa musalauno na ikonomi ya zwa masheleni.
vhalani hafhu: Nga ngomu ha mvelele ya Afrika Tshipembe huna vhatswana .
- Source: southafrican.net
- Translator: Nthaduleni Rolivhuwa
